MEKANİZMA

Evet arkadaşlar.Bugün uzun zamandır merak ettiğim bir çalışmayı sizlerle paylaşmak istiyorum. Evlerimizde bulunan guguklu saatlerin içinde çıkan kuşu bugüne kadar merak etmiştim.Nasıl çıkıyor diye.Bu merakımı bir saati sökerek giderdim. Bu konu hakkında bilgi edinmek isteyenleri için yararlı bir çalışma olacağını düşünüyorum.Bunun dışında mekanizma nedir? Nunun hakkında da kısa bir bilgi vermek istiyorum.Herkese hayırlı günler :)

MEKANİZMALAR

Genel olarak bir makinenin dinamik analizinde uzuvları arasında hareket iletimi ya da kuvvet iletimi incelenir. Bu işlevlere göre bu katı cisimlerin birbirlerine bağlanarak oluşturduğu uzuvlar topluluğuna farklı isimler vermek, genelde olmasa dahi, yapılan işlevin tanımlanmasında kolaylık sağlamaktadır. Eğer bu katı cisimler topluluğunun analizinde hareket iletimi, yer değiştirme-hız-ivme, söz konusu ise bu katı cisimlerin birbirlerine mafsallanarak oluşturduğu düzeneğe mekanizma adı verilir.

Vida: Vida, esas itibarı ile, silindirik bir mil üzerine vida profili adı verilen diş şeklinin helis eğrisi boyunca sarılması ile meydana gelir. Helis eğrisi, uzun dik kenarı, üzerine sarılacağı silindirin taban çevresine eşit olan bir dik üçgenin hipotenüsünün, silindir üzerine sarılışı sırasında oluşturduğu eğridir. Dik üçgenin kısa kenarı ise vidanın adımını göstermektedir ve helisin silindir yüzeyini bir defa dolanışındaki ilerleme miktarı olarak tanımlanabilir.

Somun: Somun, cıvata veya saplama ile beraber kullanılan, ana sökülebilir bağlantı elemanlarından biridir. Temel olarak, ortasında kılavuz çekilmiş (vida açılmış) bir delik olan basit bir parçadır.

Dişli Çark: Dişli çark, hareket aktarmak için kullanılan, üzerine çeşitli profillerde diş açılmış bir makine elemanıdır. Dişli çarklar ile hareketin yönünü değiştirmek, hızını, torkunu ve gücünü birbirlerine bağlı olarak belli bir verim kaybı ile değiştirmek mümkündür.

Düz dişli, sonsuz dişli, helis dişli, konik dişli, çavuş dişli, vb. çeşitleri vardır. Bir dişli çark tek başına kullanılamaz; manalı bir sistem için en az iki dişli çark bulunmalıdır. Dişli çark çifti basit bir makinedir. Kısaca "dişliler" de denir. Otomobil vites kutusu, mekanik saat, mikser, bisiklet, el matkabı gibi makinelerde dişliler vardır.

Guguklu Saat Tarihçesi ve Çalışma Prensibi

Saat, ilk defa MÖ 4000 yıllarında Mısır'da icat edildiği düşünülen, zamanı ölçmek için kullanılan, günümüzde mekanik ve dijital olarak farklı çeşitleri bulunan alet. Teknoloji ile öyle ilerlemiştir ki akıllı telefon, fotoğraf makinesinden sonra şimdi akıllı saatlerimiz de var. İlk saatler tabiki günümüzdekilerden çok daha farklıydı. İlk icat edilen saat yere 90 derece açı yapacak şekilde dikilen bir cisimin güneş tarafından oluşan gölge boyu ölçülerek çalışıyordu. Ne yazık ki bu saatin bir problemi vardı: Geceleri güneş olmadığı için geceleri zamanı ölçmek mümkün olmuyordu bunun üzerine Mısırlılar kum ve su saatini icat ettiler. Milenyumları geride bırakarak gelelim ilk mekanik saatlerimize; 

Guguklu saat, özellikle Fransa'nın doğusunda, İsviçre'de ve Almanya'da yapılan, köy üslubunda, sevimli bir "ağırlıklı saat" türüdür. Saatin iki ağırlığı, geleneksel olarak çam kozalağından yapılır. Guguklu saatteki otomat kuşum mekanizması, ses çarkıyla birlikte dönen ve birtakım kaldıraçları harekete getiren bir kamalı çarktan meydana gelmiştir. Kaldıraçlar bir yandan iki körüğe, öbür yandan da, tüneği üzerinde dengede duran kuşa bağlıdır. Saatin çalma vakti gelince, otomat kuş, açılan minik bir kapıyı kendisi ile birlikte sürükleyerek, düzenli bir şekilde, hızlıca ilerler. Sonra bir tel, kuşu, kuyruğundan kaldırarak, öne doğru eğilmesini sağlar. Kuşun ağzına bağlı başka bir tel de, gagasının açılmasını sağlamaktadır. Bu sırada kaldıraçlar, kamalı çarkın üzerine kaçarlar; her biri ayrı perdeden ses çıkartacak şekilde yapılmış iki körük de, hemen birbiri ardından kapanır ve o arada, ormanlarda guguk kuşlarından duyulan ses ya da Beethoven'in ünlü eseri Pastoral Senfonisi'nin melodisi çalar. Tahtadan yontulan minik kuş, saat başını bildirme görevini bitirince, usulca yerinden doğrulur ve üzerine kapanan kapıyı da beraberinde sürükleyerek, gözden kaybolur.

Saatin hareketi olarak belirtilen beyni kısım pirinç ve çelik çarklardan oluşur.Saati tutar ve guguk kuşunu dışarı çıkartır.Mekanizmalar 2 pirinç mekanizma arasında oluşur.

Ardından çanı sabitleyen ve zamanlayan mekanizma yerleştirilir.

Her zincir altta bulunan delikten kasanın içine girer. Sonra mekanizmadaki bir çarka girer. Sonrada kasanın altındaki başka bir delikten dışarı çıkar. Ardından zinciri çeken dökme demir ağırlıklar konur.

 Çarklar kapıyı ve guguk kuşunu birbirine bağlayan küçük bir teli çeker.Buda guguk kuşunun dışarı çıkacağı anda kapıyı açar.

Kuşun guguk sesi aslında 2 ufak körükten çıkan havanın sesidir.

 Saatin çarklarının dönmesi uçlarındaki ağırlıkları yukarı çekiyor.Buda zinciri çekerek hareketi sağlıyor.Bu hareket saatin kadranlarını hareket ettirir.Sonra da sarkaç düzene girer.

 Kasanın deliklerinde geçen telden bahsetmiştik.Bu tel 2 pirinç tabakanın arasında bulunan,resimlerde de görüldüğü gibi siyah çarka bağlıdır.Siyah çark 1 tur döndüğünde bağlı olduğu pirinç çark çeyrek tur döner.
 

 Bu dönen çeyrek tur çark arka tarafından bulunan çarkı döndürür ve buda saatin kadranını döndürür.

 Saatin içinde bulunan çeşitli çarklar.Soldaki 2 çark saatin kadranı çevrilmesi yönünde kullanılır. 3. çark kurulmuş olan saat geldiğinde tetiklenir ve körükleri harekete geçirmeye başlar. Son çark ise guguk kuşunun dışarı çıkması için gerekli hareketini sağlayan çarklardan biridir.

 SAAT İÇİNDE BULUNAN ELEMANLAR

 Bağlantı Aparatı: İki pirinç plakayı sabitlemek için bulunur.Uzunluğu 8 cm’dir.İki ucuda cıvatadır.Plakaların deliklerinden geçerek somunlanırlar ve 2 plakayı sabit tutar.

 Cıvata: Saat içinde 12 adet bu cıvatadan bulunur.Bulundukları yerler saat göstergesini şaseye bağlamak için.Bir diğer bölümü ise körükleri şaseye sabitlemek için. Ve son bulnduğu yerde şasenin kapağının açılıp kapanmasında kullanılır.Düz vida kullanılmıştır.

 Somunlar:Somunlar,bir önceki resimdeki cıvataları sabit tutmak için kullanılmıştır.2 mm çapa sahiptir.2 plakayı sabitlemek için kullanılmıştır.Bunun yanında yine saat göstergesini sabitlemek için kullanılmıştır.

 Pullar:Plastik pul kullanılmıştır. Pullar kapakları sabitleyen vidalarla birlikte kullanılmıştır.

Arkadaşlar kafanızda birşeylerin canlanmasında yardımcı olabildiysem ne mutlu bana.Detaylı bilgi için internet sitesine bakabilirsiniz.

http://www.sanalmercek.com/2014/08/guguklu-saat-tarihcesi-ve-calisma-prensibi.html 

  

İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER

İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER

Genel olarak op-amp,çok yüksek kazançlı bir dc yükselteçtir.Çeşitli özellikleri,devreye dışardan bağlanan devre elemanları ve bunların sağladığı geri besleme ile,kontrol altına alınabilir.
Op-amp devresi tek başına düşünüldüğünde, 5 önemli özelliğe sahiptir.

Bunlar:

-Kazancı çok fazladır.
-Giriş empedansı çok yüksektir.
-Çıkış empedansı sıfıra yakındır.
-Band genişliği fazladır.(1MHz)
-Girişe 0v uygulandığında çıkışta yaklaşık 0v elde edilir.

İşlemsel yükselteçler (Operational Amplifiers, kısaca OP-AMP) 196O 'lı yılların sonlarına doğru kullanılmaya başlanmıştır. 741 ve 747 gibi entegre şeklinde üretilirler. Bu entegrelere dışarıdan bağlanan devre elemanları ile geri beslemesi ve dolayısıyla yükselteç devresinin gerilim kazancı kontrol edilebilir. Genel olarak OP-AMP, çok yüksek kazançlı bir DC yükselteçtir. OP-AMP ile hemen hemen yapılamayacak devre yok gibidir.

Opamp ile ilgili herhangi bir teknik detay inmeden önce, opampı uygulamada görelim.

Opamp (Operasyonel amplifikatör-tr: işlemsel yükselteç) simetrik olmayan bir  gerilim hattına bağlanabilir. (Unipolar – 0V – Vcc) veya simetrik gerilim hattına da (bipolar +-Vcc) bağlanabilir.

Opampı simetrik olmayan gerilim hattına bağlarsanız, çıkış 0V dan , kaynak gerilimine kadar olabilir.

Opampın 2 girişi vardır. + ile gösterien giriş terslemeyen , – ile gösterilen giriş ise tersleyen girişdir.  + giriş – girişten birkaç milivolttan daha yüksek olursa, çıkış da +V olur. Bu kadar basit.

Aşağıdaki animasyonu izleyiniz:

Operational Amplifier

Eğer – giriş, birbirine eşit 2 direncin orta noktalarına bağlıysa, + giriş  V/2 den daha fazla olursa ancak çıkış +V olur.

Aşağıdaki animasyonda ki gibi yapılavak bir bağlantıyla – giriş ile de çıkış kontrol edilebilir:

Yukarıdaki animasyonlardan öğrendiklerimiz şunlar:

1. Çıkışın +V olabilmesi için +  terslemeyen girişin, – tersleyen girişten daha yüksek olması gerekir.

2. + girişteki en ufak gerilim artışı, çıkışı 0V – +Vcc arasında (tam gerilim) değiştirecektir. Bu duruma “Yüksek Kazanç” veya “yükseltme işlemi” denir.

OPAMPIN GERİLİM TAKİP EDİCİ OLARAK KULLANILMASI

OP-AMP gerilim takip edici olarak kullanılabilir. Çıkış gerilimi girişi takip eder.  Bu çalışma şeklinde OP-AMP , BUFFER (tampon) olarak adlandırılır.

+ giriş gerilimi artırılırsa, çıkış da artar.  Bu opamplarda kazanç 1 dir.

Normalde çıkış değeri +Vcc değerine kadar artmalıydı. Fakat çıkış, – girişe bağlandığı için birkaç milivolt daha düşük çıkış değeri elde edilir. Aşağıdaki animasyonda bu durumu görebilirsiniz:

KAZANÇ NEDİR?

Şimdi OP-AMP larda kazanç ve yükseltme (amplification) ne demek bunu açıklayalım.

Aşağıdaki animasyonda kazanç 2 dir. Kazancın 2 olması için, değerleri eşit iki direncin (değerlerinin ne olduğu önemsiz) terslemeyen  (-) girişe şekildeki gibi bağlanmaları gerekir.

Eşit dirençlerin ortalarındaki gerilim değeri besleme geriliminin yarısıdır. Aşağıdaki animasyondan da görülebildiği gibi terslemeyen girişe uygulanan sinyal arıtırıldıkça çıkış sinyali de 2 kat artacaktır.

Aşağıdaki animasyonda OP-AMP, yükselteç olarak kullanılıyor.  Opampın kazancı; dirençler tarafından belirleniyor. Burada OP-AMP’ın kazancı: 5

+ ve – girişler ters çevrilirse OP-AMP çalışmayacaktır. Aşağıdaki animasyonlarda bu durum görülüyor:

Advertısement

Yukarıdaki anlatılanlarla opampın nasıl yükseltme işlemi yaptığını gördük. Şimdi biraz da işin teknik detaylarına girelim.

Aşağıdaki opamp devresinde 25 tane transistör kullanılıyor. Bizi iç bağlantıları ilgilendirmiyor. Biz nasıl çalıştığına bakalım.

741 iç yapısı

OP-AMP 2 girişi ve 1 çıkışı olan bir blok diyagramıyla aşağıdaki gibi gösterilebilir:

opamp blok diyagramı

Terslemeyen girişteki artan gerilim sinyali, çıkışın da artmasını sağlar.

Tersleyen girişteki artan bir gerilim sinyali, çıkış sinyalinin azalmasına neden olur.  Opamp simetrik olmayan besleme girişine ve simetrik olan bir besleme girişine aşağıdaki gibi bağlanır:

Eğer OP-AMP simetrik olmayan girişe bağlanırsa, çıkış 0V dan yaklaşık +Vcc ye kadar olacaktır.

Eğer OP-AMP simetrik besleme girişine bağlanırsa, çıkış -Vcc ile +Vcc arasında olacaktır.

Opampı simetrik güç kaynağına bağlantısı aşağıdaki gibi yapılabilir:

Dünyanın en ucuz ve en popüler olan opamplarından birisi 741 dir. LM741’in iç yapısı ve pin diyagramı aşağıdaki gibidir:

LM741!in temel özellikleri datasheettinde aşağıdaki gibi ifade ediliyor:

Rail voltages : +/- 15v DC (+/- 5v min, +/- 18v max)
Input impedance: approx 2M
Low Frequency voltage gain: approx 200,000
Input bias current: 80nA
Slew rate: 0.5v per microsecond
Maximum output current: 20mA
Recommended output load: not less than 2k

Aşağıda 741 opampının ses yükseltme devrelerinde nasıl kullanıldığını görebilirsiniz:

Tersleyen Yükselteç (Faz Çeviren, Inverting Amplifier) Olarak Kullanılması

Şekil 5 - Faz Çeviren Yükselteç
OP-AMP 'ın özelliklerinden biri de (+) ve (-) giriş uçlarında potansiyel fark 0 Volttur. Çünkü OP-AMP 'lann giriş empedansları çok yüksek olduğundan (+) ve {-) giriş uçlarından akan akım pratikte nanoamper seviyesindedir. İdeal bir OP-AMP 'ta (+) ve (-) giriş uçlarından akım akmadığı kabul edilirse, (+) ve (-) giriş uçlarındaki voltaj farkı da sıfır olacaktır. Bundan dolayı OP-AMP 'larda devreye giren akım, elemana girmez kabul edilir. Şekil 5 'deki şekilde akım yönleri bu kurala göre çizilmiştir.OP-AMP 'ın özelliğinden dolayı x noktasındaki potansiyel 0 Volt 'tur. (Vx = 0). Kirchhoff 'un akımlar kanununa göre bir düğüm noktasına gelen akımların toplamı, giden akıma eşit olduğu için Ii = If 'dir. Dolayısıyla R1 'den akan akım Rf 'den de akacaktır.

I_i = (V_i - V_x) / R₁ (V_x = 0 Volt olduğundan)

I_i = V_i / R₁ olur.

I_f = (V_x - V_o) / R_f (V_x = 0 Volt olduğundan)

I_f = - (V_o / R_f) olur.

I_i ve I_f akımları birbirine eşit olduğundan;
I_i = I_f

(V_i / R₁) = -(V_o / R_f) olur. İçler dışlar çarpımı yaparsak;

-V_o.R₁ = V_i.R_f elde edilir.

(V_o / V_i) = -(R_f / R₁)

Bu formülde çıkış voltajının, giriş voltajına oranı yükseltecin gerilim kazancını vereceği için;
A_v = -(R_f / R₁) elde edilir.
Son olarak elde edilen formüldeki (-) işareti giriş ile çıkış arasında 180° faz farkı olduğunu gösterir.

Terslemeyen Yükselteç (Faz Çevirmeyen, Noninverting Amplifier) Olarak Kullanılması

Şekil 6 - Faz Çevirmeyen Yükselteç ve Eşdeğer Devresi
Şekil 6 'da görüldüğü gibi giriş sinyali, OP-AMP 'ın faz çevirmeyen (+) girişine uygulanmıştır. Dolayısıyla çıkış sinyali ile giriş sinyali arasında faz farkı bulunmaz.
İdeal bir OP-AMP 'ın giriş empedansı sonsuz olduğundan faz çevirmeyen (+) ve faz çeviren (-) giriş uçları arasında akım sıfır olduğundan, (+) ve (-) giriş uçları arasındaki potansiyel farkı 0 Volt 'tur.Şekil 6 'da görüldüğü gibi eşdeğer devrede Vi = 0 Volt yazılarak bahsedilen özellik kullanılmıştır.

Vi gerilimi, R1 üzerinden düşen gerilime eşittir.
V_i = [R₁ / (R₁ + R_f)].V_o
Bu formülde Vo / (R1 + Rf) eşitliği R1 ve Rf dirençlerinden geçen akımı temsil eder. Bu değer ile R1 'i çarparsak R1 üzerinde düşen gerilimi, dolayısıyla giriş gerilim değeri bulunur.

V_i = [R₁ / (R₁ + R_f)].V_o eşitliğinde her iki tarafı V_o 'ya bölersek;

V_i / V_o = R₁ / (R₁ + R_f) olur.

V_o / V_i = (R₁ + R_f) / R₁ => V_o / V_i = 1 + (R_f / R₁)

A_v = 1 + (R_f / R₁) olarak bulunur.

Gerilim İzleyici (Voltage Follower) Olarak Kullanılması

Şekil 8 - Gerilim İzleyici ve Eşdeğer Devresi
Gerilim izleyici devre, gerilim kazancının 1 ve giriş - çıkış işaretlerinin aynı fazda olduğu bir yükselteçtir.
Eşdeğer devresinden görüldüğü gibi Vo = Vi 'dir. Emiter izleyici devreye çok benzer. Bu devrenin giriş empedansı yüksek, çıkış empedansı düşük olduğu için empedans uygunlaştırmada kullanılır. Katlar arasında maximum enerji transferinin gerçekleştirilebilmesi için bir katın çıkış empedansı, diğer katın giriş empedansına eşit olması gerekir.
Gerilim izleyici devrelerde gerilim kazancı l 'e eşittir.

Toplar Yükselteç (Summing Amplifier) Olarak Kullanılması

Şekil 9 - OP-AMP 'ın Toplayıcı Yükselteç Olarak Çalışması
Şekil 9 'da görüldüğü gibi devre, faz çeviren (inverting) yükselteç gibi çalışmaktadır.
Rf geri besleme direncinden geçen akımı If, R1 direncinden geçen akımı I1, R2 direncinden geçen akıma I₂ dersek;

I_f = I₁ + I₂ olur.

I₁ = (V₁ - V_x) / R₁ , I₂ = (V₂ - V_x) / R₂ , I_f = (V_x - V_o) / R_f

(V_x = 0 olduğu için)

I₁ = V₁ / R₁ , I₂ = V₂ / R₂ , I_f = V_o / R_f

I₁ + I₂ = I_f

(V₁ / R₁) + (V₂ / R₂) = - (V_o / R_f)

V_o = -[(R_f / R₁).V₁ + (R_f / R₂).V₂]

Eğer, R_f = R₁ = R₂ olarak seçilirse

V_o = -(V₁ + V₂) olur.

* Giriş adedi 3 olura çıkış voltaj değerini veren formül,
V_o = -[(R_f / R₁).V₁ + (R_f / R₂).V₂ + (R_f / R₃).V₃] olur.

Fark Yükselteci (Difference Amplifier) Olarak Kullanılması

Devrenin (+) ve (-) girişlerine uygulanan sinyallerin farkını alır, çıkarma işlemini yapar.
Devre analizinde, girişlerden birisi yok sayılıp, diğeri var sayılarak "süperpozisyon teoremi" uygulanacaktır.
* Önce OP-AMP 'ın inverting yükselteç olarak çalıştığı düşünülürse;
Inverting Yükselteç Çıkışı: V_o = -(R_f / R₁).V_i1 olur
Bu aşamada non-inverting girişi yok sayılmıştır.
* Şimdi, inverting girişini yok, non-inverting girişi var iken çıkış voltajını yazarsak;



Şekil 11 - Fark Yükseltecinin Non-Inverting Yükselteç Gibi Çalışması
Faz çevirmeyen yükseltecin çıkış voltajı, V_çk = [1 + (R_f / R₁)] V_i2 'dir. Fakat, Şekil 11 'den görüleceği gibi OP-AMP 'ın faz çevirmeyen (+) girişine uygulanan sinyal, R3 direncinin üzerinde düşen voltaj (Vx) kadardır. Vx voltajı,

V_x = I.R₃ => I = V_i2 / (R₂ + R₃)

V_x = [V_i2 / (R₂ + R₃)] .R₃ olacaktır.

OP-AMP, girişindeki Vx gerilimini, voltaj kazancı kadar yükseltecektir. OP-AMP 'ın, faz çevirmeyen yükselteç durumundaki çıkış voltaj değeri;

V_o = [1 + (R_f / R₁)].V_x

V_o = [1 + (R_f / R₁)].[R₃ / (R₂ + R₃)].V_i2 olur.

* Yapılan analiz birleştirilirse, devrenin çıkış voltajı;

V_o = - (R_f / R₁).V_i1 + [1+(R_f / R₁)].[R₃ / (R₂ / R₃)].V_i2 olacaktır.

Eğer, fark yükseltecinin direnç değerleri R₁ = R₂ = R₃ = R_f olarak seçilirse;

V_o = -(R_f / R_f).V_i1 + [1 + (R_f / R_f)].[R_f / (R_f / R_f)].V_i2

V_o= -V_i1 + (1 + 1) (1/2).V_i2

V_o = -V_i1 + 2.(1/2).V_i2

V_o = V_i2 - V_i1 olur.

Böylece devre, yükseltme yapmadan, girişine uygulanan sinyallerin farkım alır.

Eğer, R₁ = R₂ ve R₃ = R_f olarak seçilirse;

V_o = -(R_f / R_f).V_i1 + [1 + (R_f / R₁)].[R₃ / (R₂ / R₃)].V_i2 'den

V_o = - (R_f / R₁).V_i1 + [[(R_f + R₁)/R₁].[R_f / (R₁ + R_f)].V_i2]

V_o = - (R_f / R₁).V_i1 + (R_f / R₁).V_i2

V_o = (R_f / R₁).(V_i2 - V_i1) olur.

Buradaki R_f/R₁, fark yükseltecinin kazancıdır

Bu durumda devre giriş voltajlarının farkını yükseltir.

Karşılaştırıcı (Comparator) Olarak Kullanılması

Şekil 12 - Karşılaştırıcı Devre
Şekil 12 'deki devre (-) giriş ucuna uygulanan Vref (referans voltajı) sinyaliyle (+} uca uygulanan Vi sinyalini karşılaştırır. İki sinyal arasındaki fark çok küçük olsa dahi 200.000 ile çarpılarak çıkışa aktarılır. Pratikte, açık çevrim kazancını sınırlayan faktör +V, -V besleme voltaj değerleri olduğu için çıkıştan yaklaşık +V veya -V gerilim değeri kadar sinyal alınır.

Bu devrede;
Vi > Vref olursa, çıkıştan yaklaşık +V değeri alınır. (Vo = +V)
Vi < Vref olursa, çıkıştan yaklaşık -V değeri alınır. (Vo = -V)
Devre bu haliyle, non-inverting çalışma Özelliğindedir. Çünkü, Vi sinyali, faz çevirmeyen giriş olan (+) giriş ucuna uygulanmıştır.
Eğer, referans işareti OP-AMP 'ın (+) giriş ucuna, Vi işareti de (-) giriş ıcuna uygulanırsa OP-AMP, inverting yükselteç çalışması yapar.

Gerilim Regülatörü Olarak Kullanılması

Şekil 27 - OP-AMP 'lı Gerilim Regülatörü
Şekil 27 'deki devreye, regüle edilecek gerilim, Vi olarak OP-AMP 'ın +V ucuna uygulanır. -V ucu ise şaseye irtibatlandınlır. Vi gerilimi devreye uygulandığında Vo işareti pozitifleşmeye başlar. Vo< VZD olduğu sürece, zener diyod yatımdadır. . V_o> V_ZD olunca zener diyod iletime geçer ve kırılma gerilimine eşit bir gerilim x noktasında oluşur. (V_ref = V_ZD) Böyece OP-AMP 'ın pozitif girişine sabit Vref sinyali gelmektedir. Bu sırada OP-AMP faz çevirmeyen yükselteç olarak çalıştığından;
V_o = V_ref [1+(R₂ + R₁)] olur.
Zener diyod, Vi giriş sinyalini regüle ettiğinden zener diyoddan geçen akım oldukça kararlıdır. Bu durum, çıkış voltajının kararlı olmasına neden olur. R1 ve R2 direnç değerleri ile Vo gerilimini ayarlamak mümkündür. R_S1 ve R_S2dirençleri devre girişini korumak için kullanılır.

Kaynaklar:

http://www.diyot.com/op-amp.htm 

elektronikhobi.net/opamp-nedir/

http://www.nedir.com/opamp